TVORAC NOVIH PUTEVA
(iz prikaza monografije objavljenog u listu „Politika”, 16.3.2002; autor prikaza Radomir Putnik)

Radomir Rade Marković, istaknuti pozorišni, filmski i televizijski gumac kao i pedagog, dobitnik je „Dobričinog prstena” za 1998, najznačajnije nagrade za glumu u nas. Po dobro uvedenom običaju – ranije Muzeja pozorišne umetnosti, a danas Saveza dramskih umetnika Srbije – dobitnik ove nagrade dobija i monografiju ili zbornik radova posvećen njegovom ukupnom stvaralaštvu. Priređivač zbornika, teatrolog Zoran T. Jovanović, knjigu je komponovao iz četiri dela i uvoda. U uvodnom delu objavljeno je saopštenje žirija za dodelu nagrade i obrazloženje koje je biranim rečima napisla Vida Ognjenović, predsednik Žirija. Prvi deo knjige nosi naslov „Rade Marković njim samim”. U ovom odeljku Zoran Jovanović ispisuje biografiju Radeta Markovića i pregled značajnih datuma u životu i radu glumca, dok Feliks Pašić vodi iscrpan razgovor s Markovićem, nastojeći da pronikne u elemente Markovićeve glumačke poetike. Drugi deo knjige sadrži priloge velikog broja teatrologa, pozorišnih kritičara i reditelja koji s raznih stanovišta osvetljavaju glumačku ličnost slavljenika. Pored ostalih, priloge su napisali Milenko Misailović, Petar Marjanović, Ranko Munitić, Branko Pleša, Dejan Mijač i Boro Drašković. U trećem delu knjige o Markoviću pišu glumci i saradnici s kojima je Marković učestvovao u velikom broju pozorišnih, filmskih, televizijskih i radio poslova. Zanimljivi su prilozi Ksenije Jovanović, Olivere Marković, Ljube Tadića i Lazara Ristovskog, kao i napisi Markovićevih studenata, danas već glumaca koji polako preuzimaju značajne pozorišne zadatke u pozorištima u Beogradu i Novom Sadu, Dušana Jakišića, Radmile Tomović-Grinvud i Milana Čučilovića. Četvrti deo zbornika nudi preglednu dokumentaciju o Markovićevom glumačkom i pedagoškom putu; iz precizno ustanovljenih podataka čitalac će dobiti pouzdan uvid i razvojni i umetnički put Radeta Markovića. Na filmu je odigrao 81 ulogu, u televizijskim dramama, serijama i drugim emisijama 62 uloge, učestvoavao je u 186 radio drama, a na pozorišnim scenama ostvario je ukupno 96 uloga. Kao profesor glume na Akademiji umetnosti u Novom Sadu izveo je četiri klase sa ukupno 39 studenata. Nagrađen je svim najznačajnijim stručnim i društvenim nagradama i priznanjima (Sterijina nagrada, tri Arene, Gavelina nagrada...). Knjiga o Radetu Markoviću višestruko osvetljava njegovu glumačku umetnost u svim medijima. Tokom pet decenija glumačkog prisustva, pre svega na pozorišnoj sceni, Marković je stekao nepodeljena priznanja kritike, publike i kolega zbog najmanje dva razloga: duboke odanosti, može se reći pune posvećenosti pozivu, što je najčešće donosilo vrhunska ostvarenja, kao i neposustalog tragalaštva za novim, savremenim i modernim glumačkim izrazom, kojim je nastojao da pomeri standarde u glumi u čemu je bio jedan od tvoraca avangardnih pozorišnih puteva u našoj sredini. Zbornik o Radetu Markoviću, u stvari, knjiga je odanosti i zahvalnosti jednome od naših najpostojanijih glumaca u periodu od Drugog svetskog rata pa do novoga milenijuma.